Waar je nu de waterplas De Donk vindt, lag vroeger juist een verhoging in het landschap – een zogenaamde donk. In de omgeving van Hoornaar komen meer van dit soort donken voor. Ze zijn zo’n tienduizend jaar geleden ontstaan, aan het einde van de laatste ijstijd. In die tijd zag het landschap er totaal anders uit: brede rivieren kronkelden tussen uitgestrekte zandbanken en de wind vormde metershoge rivierduinen.
In de nieuwe steentijd (5300–2000 v.Chr.) lagen deze duinen als droge eilandjes midden in een moerasachtig gebied. Ideale plekken voor mensen om tijdelijk te verblijven of te wonen, want daar bleef het droog tijdens de vele overstromingen die er geweest zijn. Ook het oudste deel van Hoornaar is gebouwd op zo’n donk.
Van zandwinning naar zwemparadijs
De donk -waar nu het huidige zwembad ligt-, is in de jaren dertig afgegraven. Het zand werd gebruikt voor de aanleg van de provinciale weg van Goudriaan naar Schelluinen (de N216). Het vervoer verliep per schip via de Giessen. Om het zand daarheen te krijgen, werd zelfs een tijdelijk treinspoor aangelegd.
In 1938 begon het graafwerk. Tijdens het werk begon er steeds meer grondwater omhoog te borrelen. Dat water werd tijdelijk weggepompt, maar toen in 1939 het zand volledig afgegraven was en de pompen stopten, ontstond er een natuurlijke waterplas – perfect om in te zwemmen.
Meer dan een zwemplas
In 1947 werd met een lokale collecte geld ingezameld om het zwembad verder te ontwikkelen. Er kwam een kindvriendelijke ondiepe strook, kleedhokjes en een vlot in het water. Vanaf 1964 was er schoolzwemmen voor kinderen uit Hoornaar, Noordeloos en Hoogblokland – met zwemles van mevrouw De Ridder. In de jaren die volgden kwamen er onder andere nieuwe toiletten (1967) en modernere kleedhokjes (1976).
Maar De Donk is meer dan een plek om te zwemmen. Vissen, tobbedansen, eierenzoeken, triatlons en mountainbikewedstrijden – het gebeurt of gebeurde allemaal op en rond de plas. En als het flink vriest, verandert De Donk in een prachtige ijsbaan. Helaas is dat wel even geleden; de laatste officiële 400 meter-wedstrijden vonden eind jaren ’70 plaats.
Bron: Verenigingsblad Historische Vereniging Hoogblokland Hoornaar Noordeloos, 33e jaargang, nummer 1, juni 2016